domingo, 31 de julio de 2016

Reflexiones e Ideas - Albert Ellis 4 (1913-2007)

*La ira hace también que desviemos nuestra energía y atención del trabajo. ¿Cómo? Obsesionándonos con alguna situación "injusta" (dándole mil vueltas en la cabeza) o con la idea de vengarnos de un compañero de trabajo o superior; O también induciéndonos a realizar algún tipo de sabotaje sutil, a negarnos a seguir directrices sensatas, a dejar que cosas importantes se vengan abajo o incluso a hacer un esfuerzo descomunal con tal de destruir el trabajo de otra persona.

*Una sexualidad abierta y experimental puede superar algunas disfunciones como la falta de deseo, permitiendo a las personas hacer lo que deseen que no produzca daño a otros, y disfrutar plenamente sin reprocharse lo que hagan. Lo principal es aceptarnos plenamente, incluso aunque nuestros deseos sexuales vayan en una dirección equivocada y nos produzcan algunos pequeños problemas. Pero nunca tenemos que reprocharnos nuestros deseos o nuestras acciones.

*El arte del amor...Es en gran parte el arte de la persistencia.

*Cuando una persona se enfrenta a la adversidad o a un problema importante, lo soluciona si lo enfoca de manera creativa.

sábado, 30 de julio de 2016

Esperanto - Malnovaj grekaj mitoj - Midaso (Eduard Petiŝka 1924-1987)

Midaso

En Frigio, en Malgranda Azio regis antaŭ longa tempo reĝo Midaso, jen granda adoranto de la dio Dionizo. Li vivis en majesta burgo kaj estis nemezureble riĉa. Li mem pensis, ke li estas ankaŭ nemezureble prudenta kaj li supozis kompreni kaj juĝi ĉion pli bone ol ĉiu alia. Kaj kiel kutime okazas, ĉar li estis reĝo kaj havis la potencon, neniu diris ion kontraŭ lia orgojlo.

Iutage kamparanoj kondukis al la reĝo ebrian oldulon, kiu apenaŭ plu povis teni sin sur la piedoj. Ili kulpigis lin, ke ili trovis la viron en la reĝaj vinberaj ĝardenoj, kie li plukis la plej belajn kaj plej grandajn vinberojn. Ili eĉ povus ŝpari al si la plendon. La kalva, de la trinkado grasventra oldulo, estis tute kovrita sur la mentono kaj sur la manoj per la suko de maturaj vinberoj, eĉ sur la verda krono de sia kapo li havis malhelajn makulojn kaj lia krono estis tute ĉifita.

Midaso tuj ekkonis, ke la oldulo estas Sileno, jen amiko de Dionizo. Sileno apartenis al la aro de la gaja dio. Li iam edukis la malgrandan knabon Dionizo kaj de tiam ne plu forlasis lin. La reĝo solene kaj ĝoje bonvenigis la raran gaston. Li ordonis prepari la plej bonan manĝon, alporti felhosojn kun la plej bonaj vinoj kaj li alvokis kantistojn kaj muzikistojn, por ke ili kantu kaj ludu ĉe la festeno.

Dek tagojn kaj dek noktojn la reĝo festenis kun Sileno kaj la aliaj invititaj gastoj. La arĝentaj pokaloj dum la tuta tempo ne sekiĝis, ili trinkis la vinon nemiksitan kun akvo, kio plezurigis kaj ĝojigis la gastojn. Dek tagojn la servistoj nutris la flamojn en la kuirfornoj kaj la rostkradoj ne havis tempon malvarmiĝi. La tabloj fleksiĝis kaj krakis sub la ŝarĝo de la plenaj pladoj, kaj la tuta palaco zumis kiel abelujo. Tage kaj nokte eksonis el la burgo kaj flutoj kaj liroj kaj ĝoja kantado.

Je la dekunua tago la reĝo kunstarigis el la ebrietaj gastoj festprocesion. Al Sileno li donacis azenon, ĉar li sciis, ke Sileno plej prefere rajdas sur azeno. La aliaj akompanis la karan gaston sur ĉevaloj, sur ĉaroj kaj surpiede. Kantante kaj jubilante ili iris en la najbaran landon, kie Dionizo ĝuste restadis.

Ili renkontis la dion Dionizo sidantan sur ora, de tigroj tirata veturilo, dum li serĉis sian patrecan edukinton. Li ĝojis, kiam li ekvidis Silenon sur azeno, kun tia nobla akompano ornamita per floroj kaj folioj.

„Deziru al vi, kion vi volas“, la dio vokis al la reĝo, „por tiu servo mi plenumos al vi kiu ajn deziron. Kiun donacon vi deziras ?“

Midaso kliniĝis antaŭ Dionizo kaj montris vizaĝon kiel eble plej prudentan : „Ho faru, ke ĉio, kion mi tuŝas, transformiĝas oren.“

Dionizo ridis pri la deziro de la reĝo kaj diris : „Vi, reĝo, prefere estu elektinta pli bonan donacon. Sed via deziro plenumiĝos.“

Feliĉe Midaso revenis hejmen. Li estis fiera pri sia ruzo. Neniam estos sur la mondo reĝo pli riĉa ol li ! Senpacience li provis jam survoje, ĉu la dio efektive plenumis sian deziron. Li derompis de arbo branĉeton kaj apenaŭ fidis siajn okulojn. La branĉeto kun la folioj flave eklumis. Li levis ŝtonon kaj tenis surmane trembrilan orbulon. Li tuŝis argilan bulon, kaj ankaŭ la argila bulo tuj estis oro. Li preteriris kampon, plukis kelkajn maturajn spikojn, kaj en liaj fingroj ektintis oro. Li ĉirkaŭiris en la reĝa ĝardeno, etendis la manon al pomo, kaj tuj ora pomo falis de la arbo.

Tute perpleksa pro ĝojo Midaso kuris en la burgon, kaj apenaŭ li tuŝis la pordegon, ĝi ekbrilis en oro.

Li fortiris la kurtenon, kaj jam la kurteno rigidiĝis kiel ora vando.

Jen li ordonis pretigi ampleksan manĝon. Li lavis al si la manojn kaj observis kun malsaĝa ridado, kiel la oriĝanta akvo traglitis inter la fingroj. Li sidiĝis al la tablo kaj prenis panon. Sed antaŭ ol li povis ŝovi paneron en la buŝon, li tenis en la mano anstataŭ ĝi puran oron. Li mankaptis la rostaĵon, sed la rostaĵo transformiĝis kun ekbrilo en oron. Jen li alvokis servistojn, ke ili nutru lin. La servistoj metis la manĝon en lian buŝon, sed tuj kiam liaj lipoj tuŝis ĝin, li mordis sur oron. Eĉ la vino en lia buŝo transformiĝis en oron.

Jen enmeze de la abunda oro la reĝon okupis hororo. Ekregis lin teruro pro sia deziro, ĉar li ekvidis kiel embuske ĉirkaŭiras lin Morto. Li mortos pro malsato kaj soifo.

Tremante pro timo li rapide ordonis seli sian ĉevalon. Galopante li postrajdis Dionizon kaj rimarkis plena de hororo, ke ankaŭ la brido en lia mano ŝanĝiĝis en oron.

Ĝoja kantado signis al li la lokon, kie Dionizo kun sia akompanantaro ripozas. Midaso saltis de la ĉevalo kaj surgenuiĝis antaŭ la dio : „Pardonu al mi, favora dio, mian deziron“, li lamentis, „kaj liberigu min de mia turmento !“

Dionizo kompatis la malfeliĉulon kaj donis konsilon al li : „Iru al la rivero Paktolos“, parolis la dio, „kaj tute trempu vin en la akvon. Tiel vi forlavos de vi vian malfeliĉigan deziron“.

Sen hezito Midaso rapidegis al la rivero, ĵetiĝis en la akvon kaj lavis ankaŭ la kapon kaj la hararon. Ekde tiu tempo oni trovas en la rivero oran sablon kaj la homoj diras, ke la rivero estas orohava.

La reĝo ĝojis, ke li liberigis sin de la terura donaco kaj ekde nun eĉ ne plu volis vidi oron. Prefere li migradis sur herbejoj kaj en boskoj kaj aŭskultis kiel Pajno, la mastro de la paŝtejoj kaj protektanto de la gregoj, faras muzikon per la sirinkso, per la kana pajnoŝalmo. La bokpieda kornohava dio Pajno, saltetis tute kovrita per feloj tra la arbaroj kaj ludis kun la nimfoj memkaŝadon kaj timigis la migrantojn. Kaj kiam li sidiĝis en la ombron de la arboj, li blovis sur sia septuba fluto multajn gajajn kantetojn. Tiuj plaĉis al la reĝo pli ol ĉio alia.

Pajno vidis kiel plaĉas liaj kantoj kaj komencis imagi, ke li ludmuzikas pli bone ol la muzogvidanto Apolono. Li do vokis la dion de la Tmolos-montaro al si, por ke li decidu, kiu ludas pli bone, li aŭ Apolono.

Tmolos konsentis kaj deŝovis de siaj orelegoj la branĉojn de pramaljunaj arboj.

Unue ludis Pajno sovaĝan barbaran kanton. Ĉe la arbara rando staris Midaso kaj aŭskultis ĝojigite la flutosonojn, kiuj ŝrikis kiel birdokrioj, kiuj fajfis kiel la vento en la rokoj kaj saltadis tra la aero kiel riverondoj super trans ŝtonojn.

Pajno finis sian ludadon kaj Tmolos donis mansignon al la dio Apolono. Apolono forĵetis la purpuran mantelon kaj ekkaptis per la maldekstra mano la belegan liron.

Softe li tuŝis la kordojn, kaj la kordoj komencis rave kanti. En la vespera kvieto la dolĉaj sonoj leviĝis kvazaŭ sur delikataj arĝentaj flugiloj en la ĉielon.

Kortuŝita de la kantado de Apolono, Tmolos instigis Pajnon, ke li mallevu sian sirinkson antaŭ la liro de Apolono.

La ĉiela kantado de Apolono venkis la kantetojn de Pajno.

Midaso aŭskultis la juĝon nevole. Ĉar li pensis, ke li komprenas ĉion kaj estas elektita prijuĝi ĉion, li vokis : „Tio ne estas ebla, la kanteto de Pajno estis centfoje pli agrabla. Al mi plaĉas, kaj se plaĉas al mi, ĝi devas esti pli bona. Ĉu vi ne havas orelojn ?“

Kolere Apolono proksimiĝis al la reĝo kaj tuŝis perfingre liajn orelojn. Tiuj tuj ŝanĝis sian formon, fariĝis pli longaj kaj kovris sin per griza felo.

„Nun vi havas la orelojn, kiujn vi meritas“, diris la kolerigita dio kaj malaperis.

Midaso tuŝis sian kapon kaj palpis longajn azenajn orelojn. Tro malfrue li pentis, ke li enmiksiĝis en la konkurson, kiun li ne komprenis. Li kuris hejmen kaj la azenaj oreloj batadis lian kapon.

Hejme li metis al si grandan turbanon sur la kapon kaj kaŝis sub ĝi siajn orelojn. Sed post kelke da tempo la orelharoj tiom kreskis, ke li ne plu povis kaŝi ilin sub la turbano. Li do vokis sian serviston, kiu pli frue ĉiam tondis la hararon de la reĝo, kaj malkaŝis sian sekreton al li. „Ekde nun scias tiun malĝojan sekreton ni ambaŭ ! Perfidu ĝin al neniu, ĉar alie vi pagus por tio per via vivo !“

La servisto tremis je la tuta korpo, li ne kuraĝis diri al iu, kion li vidis sur la kapo de la reĝo. La sekreto tamen ŝarĝis lin tiom, ke li ne povis elteni ĝin. Li cerbumis kaj cerbumis, kiel li povus liberigi sin de la ŝarĝo, kaj tiam, en sendorma nokto, li ekhavis ideon.

Matene li iris al la rivero post la urbo, fosis en sola loko truon en la teron kaj flustris en ĝin : „Reĝo Midaso havas azenajn orelojn.“

Poste li fermŝutis la truon per tero kaj opiniis, ke li tiel entombigis sian sekreton por eterne. Tio malŝarĝis lian animon. Kontente li reiris en la urbon, kaj ekde tiu tempo nenio plu premis lin. Li tondis la hararon de la reĝo kiel antaŭe.

Ekde tiu jaro kreskis je tiu loko ĉe la rivero densa fragmito, kaj kiam la vento karesis ĝin, la fragmito susuris kaj flustris : „Reĝo Midaso havas azenajn orelojn.“

Tiel ĉiuj homoj eksciis la sekreton de la reĝo. Finfine la dioj foje bone videble signis la stultecon, ili pensis kontente. Sed bedaŭrinde Apolono ne donas al ĉiu stulta arogantulo tian grandiozan donacon.


*Tradukis Donjo & Cezar laŭ la ĉeĥa originalo „Staré řecké báje a pověsti“ de la eldonejo ALBATROS en Prago
*Korektis Vladimir Türk

viernes, 29 de julio de 2016

Reflexiones e Ideas - Albert Ellis 3 (1913-2007)

*La represión sexual y la culpa respecto a nuestros deseos sexuales hacen que nos denigremos a nosotros mismos, que nos odiemos y que odiemos frecuentemente a otras personas más libres y menos reprimidas.

*La defensa propia no es siempre agresiva y autodestructiva, pero con frecuencia implica que las personas no aceptan el hecho de que están haciendo algo equivocado que supone un daño para los demás, y se protegen de esta creencia. Si asumieran esta creencia y se aceptaran plenamente a sí mismas, si se aceptaran más incondicionalmente, reducirían ese nivel de estar a la defensiva.

*Se produce la ansiedad cuando las personas se exigen hacerlo todo bien y sienten que no tienen valor suficiente como seres humanos si no lo hacen. Deberíamos renunciar a la ambición de vivir una vida perfecta y darnos cuenta de que siempre solemos actuar de forma imperfecta, pues somos falibles como seres humanos, y podemos aceptarnos con esas imperfecciones.

*Hay tres monstruos que no nos permiten avanzar: tengo que hacerlo bien, tienes que tratarme bien, y el mundo debe ser fácil.

jueves, 28 de julio de 2016

Esperanto - La lampmeĉo malkovris la kulpulon (Vjetnama fabelo)

Malnovtempe riĉa komercisto nomiĝinta Phong (Fong) posedis dek ĵonkojn por transporti siajn varojn al diversaj lokoj en sia lando. Ĉiuj estis direktigitaj de fidindaj ŝipistoj. Ninh (Ning), la plej kapabla ŝipisto havis aminterrilaton kun la edzino de Fongkaj havis malbonan intencon.

Unu matenon, ĉiuj ĵonkoj ekveturis. Alvenantaj al la estuaro, kie troviĝis la templon de Sinjoro, ili haltigis la ŝipojn por celebri la foriro-ceremonion. Poste Fong regalis la ŝipistojn, donis al ili necesajn instrukciojn kaj piediris hejmen. Profitante de tiu favora okazo, Ning prenis malpli longan vojon, embuskis ĉe vojturno kaj mortigis Fong. Li tuj revenis al sia ĵonko kaj ekveturis.

Estis neniu pruvo por fari enketon pri la murdo. Kiam la ŝipistoj revenis hejmen, la loka mandareno, kiu faris la enketon, pridemandis ilin. La afero plidaŭriĝis sensukcese. Unu servisto de la mortinto sugestis ruzon por malkovri la krimulon. La mandareno venigis ĉiujn ŝipistojn al la templo de Sinjoro por partopreni en la nokta servo por la mortinto. Ĉiu partoprenanto ricevis lampmeĉon kaj estis petata meti ĝin en sian buŝon kaj rigardi la okulojn de la statuo de Sinjoro. La mandareno diris al ili :

- Sinjoro havas surnaturan povon, estis la okulatestanto de la murdo kaj konis la kulpulon. La meĉo en la buŝo de tiu persono longiĝos. Ĉiuj plenumis la ordonon.

Matene oni kontrolis la meĉojn por trovi la mallongiĝitan. Ĝi estis tiu de Ning. Kiel li timis, ke la meĉo en sia buŝo longiĝos, li intence ronĝis ĝin. Pro tio li enkaptiĝis en la ruzo kaj nevole konfesis sian krimon. Fine la adulto-paro estis punita laŭmerite.

*Verkis kaj esperantigis Ngọc Lan

martes, 26 de julio de 2016

Reflexiones e Ideas - Albert Ellis 2 (1913-2007)

*La vida es realmente difícil, en parte debido a las dificultades reales que debemos superar para sobrevivir, y en parte debido a nuestro propio deseo innato de siempre hacerlo mejor, de superar nuevos retos, de alcanzar la autorrealización.

*Uno de los costes más corrientes de la ira, probablemente el más elevado de todos, es el daño que causa a nuestras relaciones personales. Curiosamente, las relaciones que quedan dañadas suelen ser las mejores que tenemos.

*Son destructivas e irracionales las emociones que minan nuestros objetivos y propósitos principales en la vida. Son, fundamentalmente: la depresión, la ansiedad excesiva, la ira excesiva y la culpa pronunciada.

*Incluso la injusticia tiene su lado bueno. Me reta a que sea tan feliz como pueda en un mundo injusto.

viernes, 22 de julio de 2016

Esperanto - Pensoj pri la poezio en la lingvoesplorado... - José Ortega y Gasset (1883-1955)

Pensoj pri la poezio en la lingvoesplorado, pri mizero kaj gloro de la tradukado 

Ĉie en la mondo, ĉe ĉiuj popoloj kaj triboj, je ĉiuj tempoj oni esprimis homan sentadon, sciadon kaj homan sperton plej dense en poeziaj formoj.

La poezio venas el la koro de la lingvo, estas ĉiam denove radiko kaj fonto de ĝia evoluo. Ĝi kaptas ekde siaj originoj ĝuste ankaŭ la ĉiutagan, simplan kaj banalan, do sferojn, en kiuj elformiĝis la lingvo en la proceso de kunvivado kaj kuna kreado. Grandaj majstroj de la vorto kiel Vilhelmo Busch sciis enmeti la lingvon ĉiam en tiu senco, ke ĝi atingis homojn de ĉiu aĝo kaj kaj de ĉiu rango. En la poezio unuiĝis fine sentoj kaj animstatoj kun kompleksaj pensoj.

Tiel estas verŝajne, ke ĝuste la poezia literaturo en siaj tre diversaj aperformoj estas tiu tereno, en kiu la lingvoesploristo provas enpenetri en la esencon de lingvo. Ĉu estas la grandaj poemoj kaj eposoj de la popoloj ĉu la mallaŭtaj lirikaj esprimoj de unuopaj homoj, ĉiam ili ofertis por tio la bazon. Ĉi tie estas ankaŭ kontaktpunktoj, kiuj ligas la arton kaj la sciencon. En reciproka interagado kun la psikologio reciproke influas sin poezio, muziko kaj plastika arto. Mirindaj ekzemploj por la interplektiteco de tiu ebeno ofertas malnovaj ĉinaj poemoj, en kiuj lingvo, sono kaj bildo harmonias inter si.

Verkistoj ofte estis ankaŭ lingvokreantoj kaj en la plej vasta senco ankaŭ lingvoesploristoj. Ili kreado instigis ilin traduki la poezion de aliaj popoloj. Ili proksimiĝis tiel ne nur al la fremda lingvo, sed fariĝis tiel ankaŭ pli konsciaj pri la propra. Ekzemploj por tio estas en la germana literaturo Goeto kaj Herder.

Por la lingvoesplorado la simileco de sentoj kaj spertoj ĉie en la mondo estas tre gravaj. Tiu fakto akordiĝas kun tio, ke la leĝoj, laŭ kiuj ekestas kaj evoluiĝas lingvoj, ĉie estas samaj. Instigite pro la legado de ĉina romano rimarkis Goeto al Eckermann: „La homoj pensas, agas kaj sentas preskaŭ tiel kiel ni, kaj oni sentas sin rapide kiel unu el ili...“**

Por la reciproka kompreno de popoloj kaj kulturoj lingvaj tradukoj estas de certa signifo. De Cervantes devenas klariga komparo: „Kun la tradukado de tekstoj estas tiel, kvazaŭ oni rigardus flandrajn tapiŝojn de la dorsflanko. Oni ja ekkonas la figurojn, sed pro la amaso de la fadenoj ili estas disformitaj, kaj oni ne vidas ilin en la glateco kaj freŝeco de la antaŭa flanko.“***

Ĉiu tradukisto scias kanti kanton pri tio, kiel komplika kaj temporaba estas la tradukado de poeziaj verkoj, proverboj, parolturnoj kaj ŝercoj. Ortega y Gasset rimarkas en sia libro pri „Mizero kaj gloro de la tradukado“: En la mensa ordo ekzistas apenaŭ malpli valora laboro. Sed je la fino ĝi montriĝas eksterordinara.“****

Ĉe la tradukado de poeziaj verkoj distingendas tri ŝtupoj, kiuj estas samgrade komplikaj: unue la ekzakta filologa traduko, kiu penas antaŭ ĉio alia pri laŭvorteco; due la libera versio, kiu montriĝas enhave fidela, sed jam en la vesto de la alia lingvo. Kaj trie: la postverkado, kiu rigardendas ofte kiel nova kreaĵo, ĉar ĝi provas sekvi la bazajn pensojn de la originalo kun propraj verkistaj rimedoj.

Tradukado estas vivnecesa tasko, kiu helpas reciproke ligi popolojn kaj kulturojn kaj nin pli proksimigas la vizion de Goeto, ke nur en la komuneco de ĉiuj homoj la humaneco estas plene vivata.

Tradukis: Erich Alvaro Klien germanen, laŭ E.A. Klien tradukis Donjo & Cezar 

Rimarkoj:
*J. Ortega y Gasset: Miseria y Esplendor de la Traduccion -Mizero kaj gloro de la tradukado. Ebenhausen ĉe Munkeno 1956
** J.P. Eckermann. Interparoladoj kun Goeto en la lastaj jaroj de lia vivo: Berlino kaj Vajmaro 1985. p.196
*** R.Großmann: Poemoj de la hispanoj, Lepsiko 1947, p.10
**** J.Ortega y Gasset (laŭ rimarko 1, p.13)

jueves, 21 de julio de 2016

Reflexiones e Ideas - Albert Ellis 1 (1913-2007)

*La alfabetización emocional y la tolerancia pueden lograrse concediendo a las otras personas el derecho a equivocarse, aun cuando no estás de acuerdo con ellas, pero sin rechazarlas ni despreciarlas como seres humanos por comportarse de ese modo.

*Tenemos una tendencia a instalar hábitos autodestructivos, en gran parte también porque lo aprendemos de nuestros padres y de nuestra cultura. Por consiguiente, suelen ser más fuertes y difíciles de desarraigar que las creencias más positivas y más sanas.

*La persona emocionalmente madura debe aceptar por completo el hecho de que vivimos en un mundo de probabilidades y de azar, donde no hay, ni probablemente jamás habrá, certezas absolutas, y debe darse cuenta de que no es para nada horrible.

*Toda persona tiene capacidad para cambiarse a sí misma.

martes, 19 de julio de 2016

Esperanto - Malnovaj grekaj mitoj - Fetono (Eduard Petiŝka 1924-1987)

Fetono

La juna Fetono iutage kuris plorante al sia patrino.

„Neniu akceptas, ke mia patro estas unu el la dioj“ li diris plorsingulte. „Mi ludis kun la knaboj kaj ili ridis pri mi. Ili diris, ke mi nur fanfaronas.“

La patrino brakumis kaj konsolis lin: „Via patro, filĉjo mia, estas efektive unu el la dioj. Rigardu supren al la ĉielo. La suno, kiu brulas sur la ĉielo, lumas kaj brilas, estas via patro. Li vidas, kiel vi ludas kun la knaboj, kiel vi banas en la rivero, li vidas ĉion, kio okazas surtere. Via patro estas la sunodio Helios.“

Fetono rigardis al la ĉielo, kaj sopiris sian patron. „Mi iros al li“, li diris al la patrino, „ mi volas viziti lin.“

La patrino ne kontraŭdiris ion.

„Iru do.“ Kaj ŝi karesis lian hararon, „li certe volonte vidos vin. Vi devos ĉiam iri orienten, ĝis vi atingos grandan rokon. Sur la rokon kondukas pado, kaj je la fino de la pado, sur la pinto de la roko, staras la sunburgo de via patro Helios.“

Plena de malpacienco Fetono pretigis sin kaj ekmarŝis. Li iris kaj iris, ĉiam orienten, ĝis li atingis la altan rokon. La burgo de l‘ sunodio brilis en la malproksimo, kaj la altaj oraj kolonoj, sur kiuj ĝi staris, brulis sur la ĉielo kiel flamoj. La duflugila burga pordego, forĝita el arĝentaj radioj, lumis renkonte al Fetono, kvankam surtere sub la altaj rokoj jam de longa tempo estis nokto.

Fetono paŝis en la sunoburgon. Li devis halti kaj fermi la okulojn pro la giganta lumtorento. Meze de la halo sidis sur trono ornamita per diamantoj dio Helios. Ĉirkaŭ li staris en cirklo la horoj, tagoj, monatoj, jaroj kaj jarcentoj. Kiam Fetono kutimiĝis jam pri la brilo kaj la helo, li ekvidis apud la trono de la patro ankoraŭ aliajn figurojn. Ridetante staris tie juna Printempo kun laŭrokronita hararo, Somero kun spikokrono, Aŭtuno tute priŝprucita per vinbera suko kaj glacia Vintro kun hirta griza hararo. Kaj jen jam eksonis kiel sonorilo tra la burgo la voĉo de dio Helios: „Estu bonvena, Fetono, filo mia. Kial vi venis al mi?“

Fetono venkis sian timon kaj paŝis kuraĝe antaŭ sian patron. „Surtere oni ridas pri mi. Oni diras, ke mi mensogas kaj fanfaronas. Oni ne akceptas, ke mia patro estas unu el la dioj. Mi petas vin, se vi povas, montru al ili, ke mi efektive estas filo via.“

Helios prenis la briletantajn radiojn de la kapo, mangestis Fetonon al si kaj brakumis kaj kisis lin.

„Vi estas filo mia, Fetono“, li diris, „kaj mi volas pruvi tion al vi. Deziru al vi, kion vi volas, kaj mi plenumos la deziron.“

Fetono ridis fiere: „Mi scias, ke vi ĉiutage veturigas oran, de sorĉoĉevaloj tiritan ĉaron de oriento al okcidento trans la ĉielon, mi deziras al mi almenaŭ unufoje rajti veturigi tiun ĉaron.“

Jen Helios ekteruriĝis kaj bedaŭris sian promeson.

„Nur ne tion“, li parolis insiste al la filo, „deziru al vi ion alian. Vi estas juna kaj ne povus reteni la sovaĝajn ĉevalojn. La vojo de la sunoĉaro estas peniga. Matene la ĉaro grimpas krute en la ĉielon, kaj kiam ĝi atingas la plej altan punkton, ekkaptas eĉ min kapturnoj en la tagmeza alto. Poste troviĝas antaŭ la ĉaro la kruta vojo malsupren al la maraj ondoj. Necesas forta mano, por ke la ĉaro kun la ĉevaloj kaj la kondukanto ne ĵetiĝu kun la frontflanko unue en la profundon.“

Sed la sunodio povis paroli kion ajn, Fetono ne lasis konvinki sin. Li sopire avidis pruvi al siaj amikoj kaj al ĉiuj homoj surtere, ke li estas la filo de l‘ sunodio. Kaj la dio ne povis rompi sian promeson.

Ĝemante Helios prenis la filon je unu el ties ŝultroj kaj kondukis lin al la ora ĉaro, kiu al ĉiuj flankoj radiis blindige. Dum Fetono miris pri la majesta vidaĵo, la matenruĝo oriente malfermis la purpuran pordegon kaj ebligis la rigardon al halo plena de rozoj. La nokto fuĝis pro la matena ruĝo kaj fariĝis tempo jungi la fajroĉevalojn al la ĉaro.

La sunodio priŝmiris la vizaĝon de la knabo per sorĉa ungvento por gardi lin de la radioj kaj donis al li lastajn konsilojn: „Kara filo, ĉar vi ne volas rezigni pri la danĝera veturo, atentu, ke vi ne veturigu la ĉaron tro alte, ĉar vi tiel bruligus la ĉielon; sed se vi veturigus la ĉaron tro malsupre, vi bruligus la teron. Tial tenu vin ĉiam en la mezo inter ĉielo kaj tero. Ne uzu la vipon, ĉar la ĉevaloj tute per si mem sturmos antaŭen. La vojon vi ekkonos facile, vi vidos la spurojn de miaj radoj. Veturigu la ĉaron laŭ ili.“

Fetono kapjesis, sed li eĉ ne aŭdis, kion diris la patro. Tuj li saltis sur la ĉaron, prenis la bridilojn kaj gaje rapide galopis el la patra burgo. La briltrema ĉaro disŝiris la nebulon, kaj sub la hufoj de la sunoĉevaloj saltis fajreroj aeren. Unue la ĉevaloj galopis en la kutima spuro tiel, ke la hararo de Fetono flagris petole enaere. Sed tiam ili sentis, ke ili estas kondukataj de fremda necerta mano, kaj ke la ĉaro estas pli facila ol kutime. Jen ili forlasis la konatan spuron. Dum sovaĝa veturo ili ĵetis la ĉaron tien kaj tien kaj kuregis kun ĝi tien, kien plaĉis al ili. Plena de timo Fetono rigardis de la ĉiela alto malsupren sur la teron. Profunde sub li kuŝis montoj, riveroj kaj urboj en la radianta lumo de la ĉaro. Fetono ektremis kaj kapturnoj kaptis lin. La bridiloj glitis el liaj manoj kaj falis loze sur la dorsojn de la ĉevaloj. La ĉevaloj baŭmis kaj rapidegis ĝis la steloj kaj denove tra la fumonuboj teren. Kie la sunoĉaro proksimiĝis al la tersurfaco, leviĝis flamoj supren. La tero sekiĝis kaj disrompiĝis, en la tero malfermiĝis nigraj fendoj. La reĝo de la submondo observis kun timemo la lumon, kiu penetris tra la fendigita terŝelo en la eternan tenebron de lia regno. Siblante vaporiĝis la riveroj, ankaŭ la montoj varmegiĝis ĝis blanka ardo kaj disfalis en polvon. Fetono vidis la frakasitaĵojn de la brulanta mondo. La brulvarmega aero pikadis lin enbuŝe kaj en la pulmo, la ĉaro sub li ardis. En Afriko, kie la sunoĉaro kliniĝis al la tero, nigriĝis la haŭto de tutaj popoloj, kaj ekestis gigantaj dezertoj. Eĉ la maro bolis, kaj la fiŝoj kaŝiĝis surgrunde de la maro. Sed la turmentita Tero petegis la diopatron Zeŭso, ke li savu ĝin. Zeŭso aŭdis kaj akceptis la peton de patrino Tero, li ĵetis sian fulmon kaj puŝis Fetonon el la sunoĉaro. Jen baŭmis la ĉevaloj kaj ŝiris sin el sia jungilaro. Sed Fetono falegis sen konscienco tra la ardanta spaco surteren.

Akvaj feinoj trovis la mortan Fetonon kaj entombigis lin. Profunde funebrante patro Helios kaŝis sian vizaĝon, kaj meze de la tago fariĝis nokto, heligita de la bruloj, kiuj fumisis de la tero siajn flamojn ĉielen.

La patrino de Fetono vagadis dum longa tempo tra la mondo kaj serĉis la tombon de sia filo. Lastfine trovinte ĝin, ŝi kisis plorante la teron, sub kiu kuŝis ŝia filo. Ankaŭ la fratinoj de Fetono profunde afliktiĝis. Ili ploris kaj plendis dum monatoj. Jen ili eksentis, ke ili ne plu povas foriri de sia loko, la piedoj firme enradikiĝis, despere ili trafosis sian hararon, kaj anstataŭ la hararo susuris folioj sub iliaj fingroj.Ili fariĝis arboj. Ilia patrino volis savi ilin kaj elŝiris ties kreskantajn branĉetojn. Jen gutis likveroj el iliaj vundoj kaj firmiĝante fariĝis sukceno. Pro la doloro la fratinoj ŝanĝiĝis en alnojn.

La sunodio funebras ĝis nun pri sia filo. Vespere post sunsubiro gutas el la steloj, el arĝentaj okuloj de la nokta ĉielo, ploroj. La homoj nomas tion roso.

sábado, 16 de julio de 2016

Reflexiones e Ideas - Alan Turing (1912-1954)

*El razonamiento matemático puede considerarse más bien esquemáticamente como el ejercicio de una combinación de dos instalaciones, que podemos llamar la intuición y el ingenio.

*La ciencia es una ecuación diferencial. La religión es una condición de frontera.

*Un hombre provisto de papel, lápiz y goma, y con sujeción a una disciplina estricta, es en efecto una máquina de Turing universal.

*Supuestamente el cerebro humano es algo parecido a una libreta que se adquiere en la papelería: muy poco mecanismo y muchas hojas en blanco.

*En vez de intentar producir un programa que simule la mente adulta, ¿por qué no tratar de producir uno que simule la mente del niño? Si ésta se sometiera entonces a un curso educativo adecuado se obtendría el cerebro de adulto.

viernes, 15 de julio de 2016

Cine Ciencia Ficción - Tarantula!

FICHA TÉCNICA

Nacionalidad: USA
Año: 1955
Duración: 77 min
Color: Blanco y negro
Director: Jack Arnold
Guión: Jack Arnold, Robert M. Fresco, Martin Berkeley
Productor: Williand Alland
Música: Henry Mancini, Herman Stein
Fotografía: George Robinson
Efectos especiales: Wah Chang
Reparto: John Agar, Mara Corday, Leo G. Carroll, Nestor Paiva, Ross Elliot, Edwin Rand, Raymond Bailey, Hank Patterson, Bert Holland, Steve Darrell, Eddie Parker, Vernon Rich, Bing Russell, Billy Wayne, Robert J. Wilke, Clint Eastwood

Sinopsis
Un científico trabaja en una fórmula para el crecimiento acelerado de alimentos que permita acabar con el hambre en el mundo. Desgraciadamente, un lamentable error en el laboratorio provoca que una diminuta tarántula crezca hasta proporciones gigantescas. La araña escapará y provocará el pánico por el desierto de Arizona...

Curiosidades
-El jefe del escuadrón que acaba con la araña no es sino… ¡Clint Eastwood!
-Es importante no confundir con “Kingdom of spiders”, película titulada en España “¡Tarántula!”, que trata sobre una aldea atacada por un ejército de arañas de tamaño normal.
-El guión de la película está basado en una historia de Jack Arnold, inspirada ésta en el episodio de televisión "No Food for Thought" de la serie “Science Fiction Theatre” también dirigida por él.
-A diferencia de la gran mayoría de films con animales gigantes, la mutación no es causada por el uso de armas nucleares o la acción de un sabio loco, sino por la investigación de un científico con buenas intenciones.
-En el cartel de la película se ve una araña con sólo dos ojos, en vez de los ocho que estos animales tienen.
























Carteles de la película en:

jueves, 14 de julio de 2016

Esperanto - La sep kapridoj (Rakonto) - Fratoj Grimm

La sep kapridoj

Estis iam maljuna kaprino, kiu havis sep idojn kaj amis ilin, kiel chiu patrino amas siajn infanojn. Iam shi volis iri en la arbaron por alporti nutrajhon. Shi alvokis chiujn sep kaj diris:

"Karaj infanoj, mi iras en la arbaron, gardu vin bone kontrau la lupo; ne enlasu ghin, char alie ghi manghos vin kun hauto kaj haroj. La fripono ofte aliformigas sin, sed vi tuj rekonos ghin per ghiaj nigraj piedoj kaj ghia rauka vocho."

La kapridoj diris:

"Kara patrinjo, vi povas trankvile foriri, ni estos singardaj."

La patrino ekblekis kaj foriris. Baldau iu ekfrapis la pordon kaj ekkriis:

"Malfermu, karaj infanoj, via panjo alportis ion por chiu."

Sed la kapridoj rekonis la lupon per la rauka vocho:

"Ni ne malfermos," ili ekkriis, "vi ne estas nia patrino, shi havas delikatan vochon, kaj la via estas rauka, vi estas la lupo!"

La lupo iris en butikon kaj achetis grandan pecon da kreto. Ghi manghis ghin kaj ghia vocho farighis delikata. Ghi revenis, frapis la pordon kaj ekkriis:

"Malfermu karaj infanoj, via patrino alportis ion por chiu."

Sed char la lupo metis sian nigran piedon en la fenestron, la infanoj rekonis ghin kaj diris:

"Ni ne malfermos, nia patrino ne havas nigrajn piedojn, kiajn vi: vi estas la lupo."

La lupo kuris al bakisto kaj diris:

"Mi dolorigis mian piedon, shmiru ghin per pasto."

Kiam la bakisto faris tion, la lupo kuris al la muelisto kaj diris:

"Shutu blankan farunon sur mian piedon."

La muelisto pensis:

"Ghi volas iun trompi" kaj rifuzis, sed la lupo diris:

"Se vi ghin ne faros, mi manghos vin."

La muelisto ektimis kaj blankigis ghian piedon. Tiaj estas la homoj!

La fripono iris trian fojon al la pordo, frapis ghin kaj diris:

"Malfermu, infanoj, jen revenis via kara patrinjo kaj alportis al chiu ion el la arbaro."

La kapridoj ekkriis:

"Antaue montru vian piedon, ni volas vidi, chu vi estas nia kara panjo."

La lupo metis la piedon en la fenestron. Kiam la kapridoj vidis, ke ghi estas blanka, ili kredis chion, kion la lupo diris, kaj malfermis la pordon. Sed tiu, kiu eniris, estis la lupo. Ili ektimis kaj volis sin kashi. Unu saltis sub la tablon, dua en la liton, tria en la fornon, kvara en la kuirejon, kvina en la shrankon, sesa sub la lavujon, sepa en la keston de la horlogho. Sed la lupo trovis chiujn kaj sen longaj konsideroj englutis chiujn unu post la alia; li ne trovis nur la plej junan, kiu sin kashis en la keston de la horlogho. La lupo satmanghis, foriris, kushighis sur verda herbajho sub arbo kaj ekdormis.

Baldau la kaprino revenis el la arbaro. Kion shi ekvidis! La pordo estis larghe malfermita, la lavujo dispecigita, la kusenoj kaj la kovrilo estis eltiritaj el la lito. Shi serchis la infanojn, sed nenie trovis ilin. Shi vokis ilin unu post la alia per la nomo, sed neniu respondis. Fine, kiam shi vokis la plej junan, eksonis delikata vocho:

"Kara patrino, mi sidas en la horlogo."

Shi eltiris ghin kaj ghi rakontis, ke la lupo venis kaj manghis chiujn aliajn. Oni povas imagi, kiel shi ploris siajn malfelichajn infanojn.

Fine shi eliris kun sia chagreno el la domo, kaj la plej juna kaprino sekvis shin. Kiam shi venis sur la herbejon, tie kushis la lupo sub arbo kaj ronkis tiel, ke la branchoj tremis. Shi rigardis ghin de chiuj flankoj kaj vidis, ke io movighas kaj tremas en ghia ventro.

"Dio mia," shi pensis, "chu miaj infanoj, kiujn ghi englutis por vespermangho, vivas ankorau?"

La kaprideto devis kuri hejmen kaj alporti tondilon, kudrilon kaj fadenojn. Apenau shi ektranchis la ventregon de la monstro, unu kaprido jam etendis la kapon eksteren, kaj kiam shi daurighis tranchi, chiuj ses elsaltis unu post alia. Chiuj estis sendifektaj, char la avida monstro englutis ilin vivantaj. Granda estis la ghojo! Ili karesis la amatan patrinon kaj dancis, kiel la tajloro, kiu festas edzighon. La kaprino diris:

"Iru serchi shtonojn, ni plenigos per ili la ventron de la sendia besto, dum ghi dormas."

La kapridoj rapide, rapide altrenis shtonojn kaj shovis ilin en la ventron de la lupo. La patrino senprokraste kunkudris ghin; la lupo nenion sentis, ech ne movighis.

Kiam la fripono fine satdormis, ghi levighis, kaj char la shtonoj kauzis al ghi grandan soifon, ghi ekiris al la puto: la shtonoj rulighis kaj bruis en ghia ventro. La lupo ekkriis:

"Oh, en ventro kia pezo,
Sentas shtonojn mi en mezo.
La kapridojn mi ja manghis,
Kiu ilin tie shanghis?"

Ghi venis al la puto kaj klinighis al la akvo por trinki. La pezaj shtonoj entiris ghin en la akvon kaj ghi dronis. Kiam la sep kapridoj tion vidis, ili alkuris, kriante:

"La lupo mortis! la lupo mortis" kaj pro ghojo dancis chirkau la puto.

miércoles, 13 de julio de 2016

Esperanto - Birdo Fenikso (Fablo) - Hans Christian Andersen

Birdo Fenikso

En la ĝardeno de la paradizo, sub la arbo de la sciado, staris rozarbetaĵo; ĉi tie, en la unua rozo, naskiĝis birdo, kiu per sia flugado povis konkuri kun la lumo kaj kies koloroj estis admirindaj, kies kantado estis belega.
Sed kiam Eva deŝiris la frukton de la sciado, kiam ŝi kaj Adam estis elpelitaj el la ĝardeno Eden, tiam de la flamanta glavo de la kerubo falis fajrero en la neston de la birdo kaj ekbruligis ĝin. La birdo mortis en la flamo, sed el la ardanta ovo ekflugis nova, la sola, la ĉiam sola birdo fenikso. La legendo diras, ke tiu birdo havas sian neston en Arabujo kaj en ĉiu centa jaro mem sin forbruligas en sia nesto, kaj nova fenikso, la sola en la mondo, elflugas el la ardanta ovo.
La birdo flugas ĉirkaŭ ni, rapida kiel la lumo, admirinda pro siaj koloroj, belega en sia kantado. Kiam la patrino sidas ĉe la lulilo de la infano, la birdo troviĝas apud la kapkuseno kaj frapas per siaj flugiloj, ĝis ĉirkaŭ la kapo de la infano formiĝas aŭreolo. Ĝi flugas tra la ĉambro de mizero, kaj tiam tie ekregas sunlumo, tiam la mizera komodo ricevas odoron de violoj.
Sed la birdo fenikso estas ne sole birdo de Arabujo, ĝi flugas ankaŭ en la brilo de la nordlumo super la glaciaj kampoj de Laplando, ĝi saltetas ankaŭ inter la flavaj floroj en la mallonga somero de Grenlando.
Inter la kuprahavaj rokoj de Fahlun kaj en la karbominejoj de Anglujo oni aŭdas la frapadon de ĝiaj flugiloj, kaj ĝi flugas super la preĝolibro en la manoj de la pia laboristo. Sur la folio de la lotuso ĝi pelas la sanktan akvon de la rivero Gango, kaj la okuloj de la Hinda knabino eklumas, kiam ŝi ĝin ekvidas.
Birdo fenikso! Ĝu vi ne konas ĝin, la paradizan birdon, la sanktan cignon de la kantado? Sur la ĉaro de Tespis ĝi sidis kiel babilema korvo kaj frapadis per la nigraj feĉogutantaj flugiloj. Super la harpo de la Islanda kantisto glitadis la ruĝa sonora beko de la birdo; sur la ŝultroj de Shakespeare ĝi sidis kiel korvo de Odin kaj flustradis al li en la orelon: senmorteco. Dum la festo de la kantistoj ĝi flugis tra la kavalira salono de Wartburg.
Birdo fenikso! Ĉu vi ĝin ne konas? Ĝi kantis al vi la Marseljezon, kaj vi kantis la plumon, kiu elfalis el ĝiaj flugiloj; ĝi venis en paradiza brilo, kaj vi eble deturnis vin de ĝi kaj turnis vin al la pasero, kiu sidis kun oritaĵo sur la flugiloj.
Ho vi paradiza birdo, ĉiucentjare renovigata, en flamoj naskata kaj en flamoj mortanta, via bildo pendas en ora kadro en la salonoj de la riĉuloj, dum vi mem, ofte erarvaganta kaj sola, flugas tien kaj reen, nur legendo: birdo fenikso en Arabujo.
En la ĝardeno Eden, kie vi naskiĝis sub la arbo de sciado, en la unua rozo, tie Dio vin kisis kaj donis al vi la ĝustan nomon: poezio.

martes, 12 de julio de 2016

Cine Ciencia Ficción - The Quatermass Xperiment (El experimento del Dr. Quatermass)

FICHA TÉCNICA

Nacionalidad: Reino Unido
Año: 1955
Duración: 78 min
Color: Blanco y negro
Director: Val Guest
Guión: Nigel Kneale, Richard H. Landau, Val Guest
Productor: Anthony Hinds, Robert L. Lippert
Música: James Bernard
Fotografía: Walter J. Harvey
Efectos especiales: Les Bowie, Ray Caple, Roy Campo, Vic Margutti
Reparto: Brian Donvely, Jack Warner, Margia Dean, Thora Hird, Gordon Jackson, David King-Wood, Harold Lang, Lionel Jeffries, Sam Kydd, Richard Wordsworth, Jane Ayrd, Margaret Anderson, Jane Asher, Harry Brunning, Eric Corrie, Gron Davies, Basil Dignam, Edward Dane

Sinopsis
El cohete experimental del Dr. Quatermass está a punto de regresar a la Tierra con los primeros astronautas de la historia. Por desgracia, la nave pierde el control y se estrella, sobreviviendo sólo uno de los tres hombres de la tripulación, el cual ha sido infectado con una extraña sustancia. Dicha sustancia no es sino una forma de vida extraterrestre que hará mutar al desafortunado ingeniero en un un repugnante ser, obligándolo a matar para alimentarse. La criatura tiene la facultad de autorreproducirse, lo que pone en peligro a la humanidad, más aún cuando el astronauta consigue huir.
El Dr. Quatermass y el inspector Lomax, de Scotland Yard, tienen sólo unas horas para localizarlo y evitar la catástrofe.

Curiosidades
-En EEUU se tituló “The Creeping Unknown”
-Funcionó tan bien en taquilla que inició el que sería el fructífero ciclo de la productora Hammer en el cine de terror. Sus más famosos trabajos se verían más tarde, con remakes de los clásicos “Drácula” y “Frankenstein”. El propio Quatermass, por su parte, protagonizaría tres series más (trasladadas al cine todas ellas).
-En 2005 la BBC produjo un telefilme que sigue prácticamente punto por punto esta primera parte de la saga pero resulta muy inferior en líneas generales.
-John Hotchkis fue, en un principio, el contratado para la composición de la música, pero cayó enfermo y fue sustituido por James Bernard, recomendado por el director del departamento de música, John Hollingsworth.


























Carteles de la película en:

domingo, 10 de julio de 2016

Esperanto - La cent-noda bambuo (Vjetnama fablo)

Khoai, la senhejmulo, laboris de sia infaneco kiel servisto de riĉulo, kiu ekspluatis siajn servistojn per ĉiuj manieroj. Kiel Khoai laboris diligente kaj energie, lia mastro volis profiti de lia forteco kaj laboremo. Pro tio, kiam Khoai estis dek-ses jaraĝa, li trompe diris al la servisto:

- Se vi laborus bone de matene ĝis vespere, mi edzinigos vin al mia filino.

La naivulo kredis lin kaj laboris pene dum tri jaroj. Dume la junulino fariĝis belulino. Ŝia patro forgesis tuj la promeson, kiun li ne intencis plenumi. Li konsentis kiam riĉulo svatis lian filinon por sia filo, kaj fiksis la daton de la edziĝo. Khoai komprenis la ruzon de sia mastro kaj riproĉis lin. La lasta volis batregali Khoai, sed pensinte, ke sia servisto estis tre utila al li, li provis tenti la junulon. Tial li diris:

- Mi estas preparanta por la edziĝo de mia filino. Se vi iras al arbaro, kaj alportos al mi bambuon kun cent nodoj, vi estos la novedzo.

Estinte trokredema, Khoai ekvojiris. La deziritan bambuon li ŝercis vane. Pro malespero, li ekploris. Budao aperis kaj demandis la kialon de lia ĉagreno. Post kiam li sciis la veron, Budao konsolis lin kaj konsilis al li tranĉi cent bambuo-nodojn. Kiam Khoairevenis kun du grandaj faskoj da bambuo kaj metis ilin sur la teron, Budao flustris:

- Kunigu tuj, kunigu tuj!

Khoai estis mirkonsternita vidinte la nodojn roli kaj kuniĝi. Longan bambuo vidiĝis. Kun granda ĝojo, Khoai dankis Budaon, metis la bambuon sur sian ŝultron, sed ne povis transporti ĝin. Li ekploris kaj Budao reaperis por helpi lin.
Kompreninte la kialon, Budao metis sian manon sur la bambuo kaj diris mallaŭte:

- Malligiĝu tuj, malligiĝu tuj!

Kaj la bambuo-nodoj disiĝis unuj de la aliaj. Khoai dankis Budaon, rekunligis ilin en du faskoj kaj haste iris hejmen. Li antaŭĝojis pensinta, ke li baldaŭ havos belan edzinon. Sed li vidis, ke la edziĝa ceremonio estis okazanta kaj multaj invititoj estis regalataj per bankedo. Kun indigno li ŝercis sian mastron. La lasta diris ke li ne bezonis cent bambuo-nodojn. Khoai retenis sian koleron, petis lin iri al la korto rigardi la cent-noda bambuon, kiun li deziris. Kiam li alproksimiĝis al la du faskoj, Khoai flustris:

- Kunigu tuj, kunigu tuj!

La bambuo-nodoj kuniĝis kaj la mastro estis alteniĝa al ĝi. Li baraktis vane. La novedzo kaj sia patro, kiuj venis liberigi lin, estis ankaŭ alteniĝaj al la bambuo. La familianoj de la mastro kaj la gastoj genuiĝis antaŭ Khoai por peti de li pardonon kaj la liberigon de la mastro. Khoai konsentis sub la kondiĉo ke la mastro plenumu sian promeson.
Fine la mastro devige konsentis edzinigi sian filinon al Khoai kiel promesite.

*Adaptita de Ngọc Lan

jueves, 7 de julio de 2016

Reflexiones e Ideas - La persecución de brujas - Carl Sagan 16 (1934-1996)

La persecución de brujas fue vergonzosa. ¿Cómo pudimos hacerlo? ¿Cómo podíamos tener tanta ignorancia de nosotros mismos y nuestras debilidades? ¿Cómo pudo ocurrir en las naciones más “avanzadas”, más “civilizadas” de la Tierra.? ¿Por qué la apoyaban resueltamente conservadores, monárquicos y fundamentalistas religiosos? ¿Por qué se oponían a ello liberales, cuáqueros y seguidores de la Ilustración?
Si estamos absolutamente seguros de que nuestras creencias son correctas y las de los demás erróneas, que a nosotros nos motiva el bien y a los otros el mal, que el rey del universo nos habla a nosotros y no a fieles de fes muy diferentes, que es malo desafiar las doctrinas convencionales o hacer preguntas inquisitivas, que nuestro trabajo principal es creer y obedecer…la persecución de brujas se repetirá en sus infinitas variaciones hasta la época del último hombre.

*Fragmento de “Ciencia y Brujería” de “El mundo y sus demonios”.

miércoles, 6 de julio de 2016

Esperanto (Poezio) - Soneto 146 - William Shakespeare

Soneto 146

Animo, vi de peka tero kerno,
Vi cedas al potenca peka ŝelo,
Sufere, sobre vivas vi interne,
Kaj pentras viajn murojn lukse bele.
Por pasa luo vi elspezas koste,
Por garni vian domon jam falantan,
Ĉu vermoj manĝos jenan lukson poste,
De via korpo la finaj heredantoj?
Por ke vi vivu, via korpo sklavu,
Penigu ĝin por via plia riĉo;
Por pasa ŝaŭmo la eternon havu;
Vin ene nutru, riĉa ne vestiĝu.
La morto nutru vin, la hom-nutrato,
Se mortas li, finiĝas la mortado.

domingo, 3 de julio de 2016

Reflexiones e Ideas - El mundo como yo lo veo (Ensayo 7) - Albert Einstein (1879-1955)

La experiencia más bella que puedo tener es el misterio. Es la emoción fundamental que se encuentra en la cuna del verdadero arte y la verdadera ciencia. Quien no lo conozca y no se pregunte por ello, no se maraville, está como muerto, y sus ojos están oscurecidos. Fue la experiencia de misterio —aunque mezclada con temor— la que engendró la religión. Un conocimiento de la existencia de algo que no podemos penetrar, nuestras percepciones de la razón más profunda y de la belleza más radiante, que sólo son accesibles a nuestras mentes en sus formas más primitivas: es este conocimiento y esta emoción lo que constituyen la verdadera religiosidad. En este sentido y sólo en este sentido soy un hombre profundamente religioso… Estoy satisfecho con el misterio de la vida eterna y con un conocimiento, un sentimiento, de la maravillosa estructura de la existencia —así como del humilde intento de entender incluso una pequeña porción de la Razón que se manifiesta en la naturaleza.

sábado, 2 de julio de 2016

Reflexiones e Ideas - Frases de la película "The Matrix" - Hermanos Wachowski

*Tienes que comprender que la mayor parte de los humanos son todavía parte del sistema. Tienes que comprender que la mayoría de la gente no está preparada para ser desconectada. Y muchos de ellos son tan inertes, tan desesperadamente dependientes del sistema, que lucharían para protegerlo.

*Sé que tenéis miedo. Nos teméis a nosotros. Teméis el cambio. Yo no conozco el futuro. No he venido para deciros cómo acabará todo esto. Al contrario, he venido a deciros cómo va a comenzar. Voy a colgar el teléfono y luego voy a enseñarles a todos lo que vosotros no queréis que vean. Les enseñaré un mundo sin vosotros. Un mundo sin reglas y sin controles, sin limites ni fronteras. Un mundo donde cualquier cosa sea posible. Lo que hagamos después, es una decisión que dejo en vuestras manos.

*No existen preguntas sin respuesta, solo preguntas mal formuladas.

*No podemos ver mas allá de las elecciones que no entendemos.

*Matrix nos rodea. Está por todas partes. Incluso ahora, en esta misma habitación. Puedes verla si miras por la ventana o al encender la televisión. Puedes sentirla cuando vas a trabajar, cuando vas a la iglesia, cuando pagas tus impuestos. Es el mundo que ha sido puesto ante tus ojos para ocultarte la verdad.

*No creo en el destino porque odio pensar que no soy yo quien controla mi vida.

*Negar nuestros propios impulsos es negar lo mismísimo que nos convierte en humanos.

*¿Qué es real? ¿Cómo defines lo real? Si estás hablando de lo que puedes sentir, lo que puedes oler, lo que puedes saborear y ver, entonces lo real son simplemente señales eléctricas interpretadas por tu cerebro.

viernes, 1 de julio de 2016

Esperanto (Poezio) - Soneto 129 - William Shakespeare

Soneto 129

Volupto, dum la faro, honto-plena 
Spirit-malŝparo estas, antaŭ tio
Senbrida, bruta, besta, insidema,
Kruela, sang-avida murd-ebrio,
Ĝuite, tuj traktate malestime,
Ĉasate ekster senco, post akiro
Sensence naŭza: ĝi la homon krime,
Filoge puŝas, pelas al deliro,
Freneza en deziro kaj posedo,
Sovaĝa antaŭ, post kaj dum ricevo,
Gustate beno kaj gustite obsedo,
Antaŭe ĝoj-deziro, poste revo;
Kaj malgraŭ scio ne evitas iu
La ĉielan pordon de infero tiu.